Voor een adequaat aanbod van openbaar vervoer wil de provincie het volgende bereiken:

• Goed functionerende dienstverlening openbaar vervoer voor bus, regionaal spoor en waterbus;
• Infrastructuur openbaar vervoer op orde;
• Beter kwaliteit openbaar vervoer.

Om het openbaar vervoer betaalbaar, betrouwbaar en beschikbaar te houden hebben we onder meer onderstaande mijlpalen bereikt.

Samen met het ministerie van I&W, MRDH, gemeenten en vervoerders heeft de provincie gewerkt in de werkplaats Metropolitaan OV. De basis hiervoor zijn het eerder vastgestelde toekomstbeeld OV 2040 pilot Zuidelijke Randstad en de Ontwikkelagenda OV Zuidelijke Randstad. Hierin wordt de grote lijn uitgezet voor de ontwikkelingen van het openbaar vervoer in samenhang met ruimtelijke ordening voor de komende decennia. In 2019 is de adaptieve ontwikkelstrategie Metropolitaan OV en Verstedelijking gemaakt, waarin grote ov-projecten, zoals spoor en hoogwaardig openbaar vervoer, tot 2040 worden geprioriteerd. Ook zijn eerste kostenschattingen gemaakt van een aantal grote projecten. Vanuit de Werkplaats is afgestemd met het Landelijke Toekomstbeeld OV 2040. Het BO MIRT 2020 zal waarschijnlijk een besluit nemen over de verdere ontwikkeling van het Nederlandse spoornetwerk.

In 2019 zijn de overeenkomsten met het ministerie van I&W getekend over continuering van de intercity Dordrecht-Brabant 2020-2024 en realisatie van de Viersporigheid Schiedam, waarmee de Intercitystatus Schiedam kan worden behouden.

In de concessie Drechtsteden Molenlanden Gorinchem (DMG) is vervoerder Qbuzz gaan rijden. In de aanbesteding zijn duurzaamheidseisen gesteld voor een schoon Zuid-Holland. De stadsdiensten van Drechtsteden en Gorinchem zijn op basis van deze aanbesteding in de loop van 2019 geheel elektrisch gaan rijden. Ook heeft de nieuwe concessie uitgebreide ketenvoorzieningen, waardoor de reis van deur tot deur is verbeterd. Hiermee is weer een stap vooruit gezet in de verdere ontwikkeling van best bereikbare provincie.
Met ingang van de dienstregeling 2019 is de nieuwe concessie van start gegaan. De start van de concessie kende veel problemen, waarbij onder meer ritten zijn uitgevallen, er veel vertraging is opgetreden en ICT-apparatuur niet functioneerde. Aan Qbuzz is een boete opgelegd. In de loop van 2019 zijn de prestaties van de vervoerder op het gebied van de dienstuitvoering verbeterd ten opzichte van de start, maar ze zijn nog niet volledig op het geëiste niveau.

Bij zero-emissie busvervoer worden naast elektrisch rijden ook andere opties verkend. Zo is een samenwerkingsovereenkomst met het ministerie van I&W gesloten over de aanschaf en inzet van twintig waterstofbussen voor de concessie Hoeksche Waard/ Goeree-Overflakkee.

De aanbestedingen van de concessie Zuid-Holland Noord en het contract van de Waterbus zijn in 2019 verder gebracht. Ook daarin worden eisen gesteld aan verduurzaming en kwaliteitsverbetering. De eerste aanbesteding van de Waterbus leverde geen inschrijvende vervoerder op, waarna extra financiële middelen zijn toegevoegd en diverse eisen in wensen zijn omgezet. Eind 2019 is de aanbesteding opnieuw op de markt gezet. Vanwege de verlenging van de concessie Zuid-Holland Noord met twee jaar is Arriva in 2019 de stadsdienst Leiden geheel elektrisch gaan rijden.

De provincie werkt mee aan het Randstad-net (R-net) voor hoogwaardig openbaar vervoer (HOV). Volgens planning is het R-net uitgebreid met vier R-net en drie HOV-verbindingen, alle in het concessiegebied DMG (Drechtsteden, Molenlanden & Gorinchem). Er zijn nieuwe fietsvoorzieningen bij de nieuwe haltes gemaakt. Met ingang van de dienstregeling 2019 rijdt de MerwedeLingelijn als R-net trein en rijden R-net bussen tussen Rotterdam Kralingse Zoom - Alblasserdam, Rotterdam Kralingse Zoom - Dordrecht en Rotterdam Zuidplein - Sliedrecht. Daarnaast is hoogwaardig openbaar vervoer gaan rijden tussen Dordrecht - Alblasserdam, Rotterdam - Sliedrecht - Utrecht en Gorinchem - Utrecht. Hiermee is een kwaliteitsimpuls gegeven aan het openbaar vervoer.
De R-netverbinding van Rotterdam Zuidplein naar Oud-Beijerland is in onderzoek. Eind 2019 is er een participatiebijeenkomst geweest met reizigers om tracévarianten te bekijken. Naar verwachting wordt in 2020 besloten over de invoer van R-net op deze corridor.

Verantwoording effectindicatoren

2.2.a t/m f: De doelstelling is deels behaald. De totale reizigersgroei in 2019 is toe te schrijven aan de R-net lijnen, bij de spoordiensten blijven de reizigersaantallen gelijk en het aantal reizigers in de overige buslijnen daalt licht. Deze trend is voornamelijk te verklaren doordat de 3 nieuwe R-net lijnen (488, 489 en 491) in de DMG concessie zijn ontstaan uit verschillende streeklijnen (88, 89, 91, 78 en 178). Logischerwijs tonen de reizigerskilometers eenzelfde trend, de afstanden die afgelegd zijn met R-net zijn toegenomen, maar de afstanden met de overige buslijnen zijn afgenomen. Verder zien we ook een lichte daling in de reizigerskilometer per spoor, dit komt vooral door een afname bij de Treindienst Alphen-Gouda.

2.2.g: 2018 was het beste jaar tot nu toe met prachtig mooi weer en nauwelijks regen in de brede zomer, de reizigersaantallen waren daarom in 2018 (1.637.500) exceptioneel hoog.
Vergelijken met 2018 is daarom niet realistisch, maar het reizigersaantal is in totaal in 2019 (1.547.900) iets afgenomen (-5%).
Twee evenementen gingen niet door in 2019 waardoor een significant aantal reizigers gemist worden: Dordt in Stoom (alleen in even jaren) en de kerstmarkt (vanwege storm afgelast).
Realistischer is het daarom om het reizigersaantal van 2019 met 2017 (1.493.800) te vergelijken en dan is er een reizigersgroei van +3,6%.

2.2.h/i: De doelstelling is behaald. Meer toelichting op de resultaten zie: https://www.zuid-holland.nl/actueel/nieuws/maart-2020/complimenten-openbaar-vervoer-zuid-holland/

2.2.k: De lagere bezetting komt vooral voor rekening van de fietsenstallingen bij de stations in Alphen aan den Rijn en Gouda. Mogelijk dat een strengere handhaving van de aanwezigheid van langparkeerders/weesfietsen hier een verklaring voor is.

2.2.l : De doelstelling is behaald.

Het Rijk is systeemverantwoordelijk en daarmee verantwoordelijk voor de investeringen in het hoofdrailnet. De provincie heeft door advisering, lobby en bestuurlijke druk ervoor gezorgd dat een aantal concrete projecten die bijdragen aan de bereikbaarheid van Zuid-Holland per openbaar vervoer op de agenda kwamen en bleven. Daarbij is gebruik gemaakt van de overleggen en agendering in het BO MIRT en de landelijke OV- en Spoortafels.

De provincie heeft met het Rijk, de MRDH en regiopartners in verschillende beleidstrajecten gesproken over de schaalsprong in het metropolitaan OV en maatregelen op korte termijn. Het metropolitaan levert een belangrijke bijdrage aan het ruimtelijk-economisch vestigingsklimaat, de leefbaarheid in steden, terugdringing van congestie op de weg en een betere bereikbaarheid. Als onderdeel van het Gebiedsprogramma Bereikbaarheid Rotterdam Den Haag is een vervolg gegeven aan de Werkplaats Metropolitaan OV, Ruimte en Duurzaamheid. Door een gezamenlijke voorbereiding vanuit de verstedelijkingsopgave, de opgave van Next Economy en energietransitie is een stevige basis gelegd voor nadere afspraken van Rijk en regio over het openbaar vervoer.

Bij de ontwikkeling van beleidskaders voor aanbesteding van de concessie Zuid-Holland Noord en het contract van de Waterbus heeft de provincie samenwerking met lokale partijen gezocht, zoals regio’s en gemeenten. Met gemeenten, reizigersorganisaties en vervoerders is gesproken over verschillende uitvoeringsaspecten van de R-net verbindingen en voorzieningen.

Voor de R-net en HOV-verbindingen in de Drechtsteden en Alblasserwaard is gekozen voor een integrale aanpak. Haltes, fietspaden, fietsenstallingen en andere voor en na-transportvoorzieningen worden in samenhang en tegelijk aangelegd. In de loop van 2019 is aanvullende infrastructuur aangelegd, zoals fietspaden en fietskluizen in met name de Alblasserwaard. Het knooppunt Meerkerk A27 is aangepakt voor de korte termijn en is daarmee verkeersveiliger geworden.

Door toenemend verkeer op de weg neemt de snelheid en betrouwbaarheid van bussen provinciebreed af. Er zijn studies gestart om knelpunten te inventariseren. Met Rijkswaterstaat zijn in 2019 de eerste afspraken gemaakt om meer bussen over de vluchtstrook te laten rijden. Dat heeft geresulteerd in bussen op de vluchtstrook op de A29 met ingang van begin 2020.

In de concessie Zuid-Holland Noord is de proef met de museumbus in Leiden geen succes gebleken. Deze lijn werd mede gefinancierd door de gemeente en Arriva. Vanwege de tegenvallende reizigersaantallen is de lijn met ingang van de dienstregeling van 2020 opgeheven. Op en bij het terrein van Esa-Estec is in 2019 een proef met autonoom rijdende voertuigen gestart. De provincie wil met de samenwerkingspartners ervaring opdoen met deze vorm van aanvullend openbaar vervoer.

De tarieven in het regionaal openbaar vervoer zijn in 2019 alleen geïndexeerd. Hiermee blijven de Zuid-Hollandse tarieven de laagste van het land.

De provincie werkt ook aan verbetering van comfort op haltes. Mede naar aanleiding van de in Provinciale Staten ingediende motie om de haltekwaliteit te verbeteren, is samen met wegbeheerders en consumentenorganisaties onderzocht hoe de halte van de toekomst eruit moet zien. Ook is via het programma Start-up in Residence gewerkt aan nieuwe halteconcepten. Twee concepten die worden onderzocht zijn een 3D-geprinte halte en de mogelijkheid om pakketjes bij haltes af te halen. Van dit laatste concept is in 2019 een testlocatie geopend in Spijkenisse.

Personenvervoer over water is in ontwikkeling. De proef met de spits- en daldiensten van de Waterbus was een succes. Daarom zijn deze ook in 2019 gecontinueerd.

De veerdienst Maassluis - Rozenburg is overgenomen door Aqua Swets B.V. In relatie tot de overname is een aanvullende overeenkomst gesloten met de nieuwe exploitant waarmee op korte termijn bestendiging van de betrouwbaarheid wordt bereikt en een versnelde vervanging van een van de veerponten door een nieuwe, verduurzaamde veerpont.

Stand van zaken extra investeringen
Extra investeringen in een slimmer, schoner en sterker Zuid-Holland, Behoud aanbod en verbetering van het openbaar vervoer (met ingang van 2018 € 1,5 mln). De structurele middelen voor behoud aanbod en verbetering van het openbaar vervoer worden deels ingezet voor de exploitatiesubsidie van het veer Maassluis - Rozenburg. Het restantbedrag is gereserveerd voor versterking van personenvervoer over water.

Oplossen knelpunten openbaar vervoer
Middelen van de investeringsimpuls voor “Oplossen knelpunten openbaar vervoer” zijn ingezet voor projecten om een aantal buslijnen langer door te laten rijden in de avonduren en om een aantal rustigere buslijnen te behouden die anders zouden zijn opgeheven. Hiermee is de leefbaarheid en bereikbaarheid van met name het landelijk gebied verbeterd.

(Motie 729) Gelijktrekken OV-tarieven provinciale concessies. Op 1 januari 2018 zijn de kilometertarieven voor het openbaar vervoer in de concessie Zuid-Holland Noord verlaagd naar het niveau in de concessies Drechtsteden, Alblasserwaard/Vijfheerenlanden (DAV) en Hoeksche Waard Goeree-Overflakkee (HWGO). Met hulp van een extern bureau is de opbrengstderving bepaald en is er overeenstemming met Arriva bereikt over de vergoeding die de provincie hiervoor betaalt. In 2019 zijn deze lage tarieven doorgezet en slechts geïndexeerd.

Overzicht reserves

Bijdrage Verbonden partijen

Op 22 oktober 2018 is de Coöperatie Samenwerkingsverband DOVA U.A. opgericht. De provincie Zuid-Holland is in februari 2019 formeel lid geworden. Het betreft een coöperatieve vereniging op het gebied van openbaar vervoer (OV) die zich richt op onderwerpen die alle veertien decentrale OV-autoriteiten aangaan zoals het OV-betaal- en tariefsysteem, sociale veiligheid en de open informatiehuishouding.