Doel 1-4 Natuur en biodiversiteit
Wat hebben we bereikt?
Met dit doel wordt beoogd op termijn het volgende te bereiken:
- Natuurwaarden in het Natuurnetwerk Nederland (NNN), voorheen de herijkte Ecologische Hoofdstructuur (EHS), blijven voldoen aan de ambitie uit het natuurbeheerplan.
- Het Natuurnetwerk in Zuid-Holland is compleet inclusief de ecologische verbindingen.
- De Natura 2000 instandhoudingsdoelen zijn behaald met behoud van economische ontwikkelruimte (conform de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS)).
In 2019 is de meetwaarde van de biodiversiteit 96%. In het agrarisch gebied is de trend negatief. Met de stand van insecten en boerenlandvogels gaat het niet goed. Daar waar specifieke maatregelen worden getroffen voor bijen, weidevogels of andere icoonsoorten zijn wel positieve effecten bereikt. Dit gaat echter om een relatief gering oppervlak binnen de provincie. Binnen de natuurgebieden zijn de natuurwaarden stabiel, dankzij de inspanningen voor inrichting, beheer en bescherming voor het Natuurnetwerk Zuid-Holland en specifieke natuurmaatregelen in de Natura 2000 gebieden.
Effectindicatoren (= outcome indicatoren)
Voortgang | Trend | Nummer | Omschrijving | Nulmeting | Streefwaarde 2019 | Meetwaarde 2019 | |||
1.4.a | Biodiversiteitsgraadmeter | 100 | 100 | 96 | |||||
1.4.b | Kwaliteit SNL-beheertypen (flora, fauna, structuur, abiotiek en ruimtelijke condities) | M.i.v. 2019 | nulmeting | 70% | |||||
1.4.c | Kwaliteit habitattypen in Natura 2000 gebied met vastgesteld beheerplan (% met een goede kwaliteit) | 27% | 27% | 26% | |||||
1.4.d | Kwaliteit leefgebied/populatiegrootte vogel- en habitatrichtlijnsoorten in N2000 gebied met vastgesteld beheerplan (% met goede kwaliteit) | 49% | 49% | 38% | |||||
Verantwoording effectindicatoren
1.4.a: De Biodiversiteitsgraadmeter voor Zuid-Holland is de door het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) berekende Living Planet Index (LPI). Deze index is gebaseerd op ontwikkelingen in aantal en verspreiding van 241 diersoorten waarvoor de trend door de beschikbaarheid van voldoende gegevens zowel voor heel Nederland als voor Zuid-Holland berekend kan worden.
1.4.b: De indicator betreft het percentage van het oppervlak SNL (Subsidiestelsel Natuur en Landschap) - beheertypen waarvoor een kwaliteitsbeoordeling is uitgevoerd met als resultaat de beoordeling “hoog” voor het aspect aanwezigheid van flora- en faunasoorten. In 2019 is voor circa 9.000 ha van het totale areaal van circa 40.000 ha de natuurkwaliteit beoordeeld. In totaal scoorde 70% van het beoordeelde areaal ‘hoog’. Een aandachtspunt hierbij is dat er grote verschillen zijn tussen de scores van de verschillende natuurdoelen. Dit wordt toegelicht in de Voortgangsrapportage PZG 2019.
Voor de effectindicatoren 1.4 c en 1.4 d geldt dat de nulmeting, de streefwaarde en de meetwaarde 2019 niet goed met elkaar te vergelijken zijn vanwege wijzigingen in het areaal en het aantal soorten op basis waarvan de cijfers berekend zijn. Zo is de nulmeting destijds gebaseerd op de situatie in 2012. Er waren in 2012 drie Natura 2000 gebieden met een vastgesteld Natura 2000 beheerplan. Behalve voor het Krammer-Volkerak, dat nog niet formeel als N2000-gebied is aangewezen, i s er inmiddels voor alle 20 wel aangewezen Natura 2000 gebieden een beheerplan vastgesteld. De meetwaarde 2019 is derhalve gebaseerd op een veel groter Natura 2000 areaal en leefgebied van meer Natura 2000 soorten. Daarnaast is relevant dat vanwege de gemeentelijke herindeling twee Natura 2000 gebieden in de provincie Utrecht zijn komen te liggen.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Natuurnetwerk Zuid-Holland
Voor het NNN Zuid-Holland zijn in 76,6 ha beschikbaar gekomen via aankoop of zelfrealisatie, 17,3 ha is ingericht en 3,3 kilometer ecologische verbinding is gerealiseerd. Daarnaast is in de delta circa 63 ha aan het NNN toegevoegd.
In 2019 heeft de gemeente Krimpenerwaard het Inrichtingsplan en bestemmingsplan voor het NNN in de Krimpenerwaard vastgesteld en daarmee is de nieuwe realisatiestrategie in werking getreden. Dit bestaat uit de afwaardering van grond (Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap) en het aankopen van grond (tegen volledige schadeloosstelling) als de huidige grondeigenaar niet bereid is tot zelfrealisatie.
Om de bestaande en gerealiseerde natuur in stand te houden verstrekt de provincie beheersubsidie. In 2019 is in de hele provincie Zuid-Holland op circa 28.000 ha het beheer met provinciale beheersubsidie gefaciliteerd. Vanwege de overgang van Vijfheerenlanden naar de provincie Utrecht is het totale areaal NNN dat door de provincie Zuid-Holland wordt gesubsidieerd afgenomen ten opzichte van 2018. Op basis van monitoring en gebiedsschouwen wordt de ontwikkeling van de natuur gevolgd. Voor terreinen waar de ontwikkeling van de natuurkwaliteit nog achterblijft, worden beheerders geholpen om in contact te komen met adviseurs / kennishouders voor een gericht beheeradvies.
Vooruitlopend op de inrichting en/of de overdracht van provinciale NNN-gronden naar de eindbeheerder zorgt de provincie ervoor dat bestaande natuurwaarden zo goed mogelijk in stand blijven. In 2019 zijn de pachtvoorwaarden verder geoptimaliseerd en zijn er voor diverse ingerichte natuurgebieden van de provincie tijdelijke beheeropdrachten verleend. In de Krimpenerwaard hebben natuurorganisaties en agrarische organisaties een intentieverklaring getekend voor de oprichting van een Natuurbeheercollectief Krimpenerwaard (NBC). De provincie zal met het NBC in 2020 nadere afspraken maken over het beheer van de 2.250 ha NNN Krimpenerwaard.
Natura 2000 en stikstof
Als gevolg van de gemeentelijke herindeling Vijfheerenlanden vallen de N2000-gebieden Zouweboezem en Uiterwaarden Lek per 1 januari 2019 onder de verantwoordelijkheid van de provincie Utrecht. Dit brengt het totaal aantal N2000-gebieden in Zuid-Holland op 21. Voor bijna alle gebieden zijn Natura 2000 beheerplannen vastgesteld. Voor de uitvoering van de maatregelpakketten zoals beschreven in de beheerplannen zijn overeenkomsten met terreinbeheerders afgesloten. Voor het Krammer-Volkerak is nog geen beheerplan vastgesteld, hiervoor moet het Rijk eerst het aanwijzingsbesluit vaststellen. Het is onbekend op welke termijn dit zal gebeuren.
Vanwege het stikstofdossier wordt in de komende periode voor stikstofgevoelige gebieden een gebiedsgerichte aanpak gevolgd volgens het plan van aanpak “Naar een Gebiedsgerichte Aanpak Natura 2000/stikstof”, dat Gedeputeerde Staten in december 2019 hebben vastgesteld. In 2020 worden voor deze gebieden de stikstof-draagkracht en het maatregelpakket bepaald dat nodig is om de doelstellingen te halen. De resultaten worden ingebracht in gebiedsprocessen, om een definitief maatregelpakket te maken. Deze kunnen vervolgens worden vastgelegd in een nieuwe generatie beheerplannen. Deze aanpak kan in enkele gevallen leiden tot vertraging van de reguliere beheerplancyclus, wat betekent dat GS voor twee gebieden (Nieuwkoopse Plassen & De Haeck en Duinen Goeree) mogelijk een besluit tot verlenging van het huidige beheerplan zal moeten nemen. De uitvoering van maatregelen op basis van de huidige beheerplannen loopt intussen gewoon door.
Project Mainport Rotterdam; Buijtenland van Rhoon
Gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon werkte in 2019 voor het eerst een volledig jaar volgens de in 2018 afgesloten samenwerkingsovereenkomst. Gezamenlijk doel is het streefbeeld voor natuurinclusieve landbouw, natuurontwikkeling en recreatie te realiseren. Het experiment rond een natuurinclusieve landbouw zonder bestrijdingsmiddelen is voortgezet, ook is er gewerkt aan verdere natuurontwikkeling. In combinatie met de sanering van de Rhoonse stort is er 3,2 ha aan extra natuurvriendelijke oevers aangelegd waarmee een deel van het streefbeeld voor het gebied is ingevuld.
Integrale Ontwikkeling tussen Delft en Schiedam
Het merendeel van de activiteiten voor de Integrale Ontwikkeling tussen Delft en Schiedam (IODS) is afgerond. In 2019 is de Ecopassage over de Schie gemaakt. De resultaten van de werkwijze van het Weidevogelpact zijn geëvalueerd en positief ontvangen. In het Weidevogelpact werken de gebiedspartijen samen aan planvorming en uitvoering van maatregelen voor een goed weidevogelbroed en -leefklimaat in Midden-Delfland. De termijn voor financiële ondersteuning van het Weidevogelpact is verlengd tot 2027 (binnen de voor Weidevogelpact beschikbare middelen). Het weidevogelkerngebied de Commandeurspolder is in 2019 met subsidie van de provincie ingericht. Er kwamen in 2019 al meteen veel weidevogels broeden. De resterende middelen voor weidevogels worden gebruikt om duurzaam weidevogelbeheer in de Klaas Engelbrechtspolder in 2021 te realiseren.
Faunabeheer
Er is subsidie verleend aan de Faunabeheereenheid Zuid-Holland (FBE). De FBE heeft in opdracht van de provincie diverse faunabeheerplannen opgesteld op grond waarvan diverse schadeveroorzakende diersoorten kunnen worden bestreden. Ook heeft de FBE de uitvoering van populatiebeheer en schadebestrijding gecoördineerd. BIJ12-Faunafonds heeft namens de provincie Zuid-Holland tegemoetkomingen verleend aan agrarische ondernemers vanwege schade door in het wild levende dieren. Ook heeft BIJ12 namens de provincie subsidie verleend voor de ganzenrustgebieden.
Soortenbeleid
Er is in 2019 subsidie opengesteld voor fysieke maatregelen die bijdragen aan instandhouding van icoonsoorten. Ook is een bijdrage geleverd aan onderzoek naar zeearenden in de Delta.
In 2019 is in samenwerking met gebiedspartijen een actieplan Boerenlandvogels opgesteld. PS hebben dit actieplan vastgesteld en er is gestart met de uitvoering ervan. Dit betrof onder andere het opstellen van predatiebeheerplannen faciliteren, betere ondersteuning van weidevogelvrijwilligers en het beheer van kruidenrijk grasland uitbreiden.
Wat heeft dat gekost?
(bedragen x € 1.000) | Primaire begroting | Bijstellingen (VJN/NJN) | Bijgestelde begroting | Realisatie | Verschil begroot vs realisatie | Realisatie % |
---|---|---|---|---|---|---|
Lasten | 74.667 | -4.609 | 70.057 | 66.881 | 3.176 | 95% |
Baten | 23.580 | 2.780 | 26.359 | 20.848 | 5.512 | 79% |
Subtotaal baten en lasten | 51.087 | -7.389 | 43.698 | 46.034 | -2.336 | |
Toevoeging aan reserves | 105.945 | 5.270 | 111.214 | 106.765 | 4.450 | 96% |
Onttrekking aan reserves | 134.870 | -3.368 | 131.502 | 131.845 | -343 | 100% |
Subtotaal reserves | -28.926 | 8.638 | -20.288 | -25.080 | 4.792 | |
Resultaat | 22.161 | 1.249 | 23.410 | 20.954 | 2.456 | 90% |
Toelichting afwijking
Lasten
Financiële afwijking | Toelichting / onderbouwing op afwijking |
---|---|
Lasten | |
€ 1,3 (v) | Voor de realisatie van het NatuurNetwerk Nederland (NNN) zijn de lasten € 1,3 mln lager dan begroot. Deze afwijking heeft te maken met het feit dat grondaankopen voor het NNN moeilijk precies te plannen en begroten zijn. Het gaat om onderhandelingen die zorgvuldigheid en tijd vergen. In deelgebied Krimpenerwaard is in 2019 het bestemmingsplan aangepast. Daarmee is de begrenzing van het NNN definitief geworden en zijn de instrumenten volledige schadeloosstelling / onteigening beschikbaar gekomen. Dit heeft er mede voor gezorgd dat in 2019 t.o.v. de planning meer hectares zijn verworven. In de andere deelgebieden zijn in 2019 minder hectares verworven dan gepland, mede omdat aankopen zijn doorgeschoven naar 2020. |
€ 1,7 (n) | De lasten voor beheer, verpachting, verkoop en afschrijving van groene grond zijn € 1,7 mln hoger dan begroot. Dit komt met name doordat in 2019 voor het gebouwenbeheer (sanering/sloop) extra en sneller dan verwacht kosten moesten worden gemaakt. Deze werkzaamheden moeten gezien de veiligheid zo snel mogelijk worden uitgevoerd. Dit is ook een voorwaarde om te kunnen verkopen. |
€ 0,6 (n) | De lasten voor beheer, verpachting, verkoop en afschrijving van provinciaal vastgoed en de bedrijfsvoering van de afdeling Grondzaken zijn € 0,6 mln hoger dan begroot. |
€ 1,5 (v) | Voor realisatie van het Project Mainport Rotterdam (PMR750) zijn de lasten € 1,5 mln lager dan begroot. De lagere realisatie heeft betrekking op een grondverwervingsdossier, waarover in 2019 overeenstemming is bereikt, maar waarvan het passeren van de overeenkomst bij de notaris in 2020 zal plaatsvinden. |
€ 0,6 (v) | De lasten voor de Integrale Ontwikkeling Delft-Schiedam (IODS) zijn € 0,6 mln lager dan begroot. Daarvan heeft € 0,3 mln betrekking op een doorgeschoven subsidie waardoor de lasten naar volgend(e) jaar(en) doorschuiven. |
€ 0,4 (n) | De lasten voor het Verbeterplan Boerenlandvogels zijn € 0,4 mln hoger dan begroot. Binnen dit plan zijn de lasten van de uitvoering van motie 725 Winst voor Weidevogels |
€ 1,5 (v) | Voor de uitvoering van de wet Natuur, faunabeheer en soortenbeleid zijn de lasten in totaal € 1,5 mln lager dan begroot. Daarvan heeft € 0,7 mln betrekking op de uitvoering van de wet Natuur, met name doordat de vergunningverlening deels stil kwam te liggen door de uitspraak van de Raad van State over het PAS. Er is een onderbesteding van € 0,2 mln op Faunabeheer vanwege een nog te ontvangen factuur van BIJ12 voor tegemoetkoming faunaschade en subsidie ganzenrustgebieden. Voor soortenbeleid ten slotte is er € 0,6 mln uitgegeven met een projectsubsidie, die door vertraging in de besluitvorming begin 2020 is toegekend. |
€ 1,2 (v) | Voor de uitvoering van het Natuurbeheer NNN (SNL en SKNL) zijn de lasten € 1,2 mln lager dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt doordat er in 2019 geen subsidieaanvragen voor kwaliteitsimpulsen zijn ingediend die op dit budget betrekking hebben. Daarnaast zijn de subsidies voor natuurbeheer in 2019 lager uitgevallen dan begroot. |
€ 0,1 (n) | Voor de uitvoering van het Agrarisch Natuurbeheer (ANLb) zijn de lasten € 0,1 mln hoger dan begroot. |
€ 0,1 (n) | Overige kleine verschillen op diverse onderwerpen. |
Baten
Financiële afwijking | Toelichting / onderbouwing op afwijking |
---|---|
Baten | |
€ 4,5 (n) | De baten van de verpachting en de verkoop van groene grond (NNN) zijn € 4,5 mln lager dan begroot. |
€ 1,8 (n) | De baten van de verpachting en de verkoop van grond voor PMR750 zijn € 1,8 mln lager dan begroot. |
€ 0,7 (v) | Voor de uitvoering van het ANLb zijn de baten uit Europa en van derden € 0,7 mln hoger dan verwacht. |
€ 0,1 (v) | Overige kleine verschillen op diverse onderwerpen. |
Storting
Financiële afwijking | Toelichting / onderbouwing op afwijking |
---|---|
Toevoeging aan reserve | |
€ 4,5 (v) | Als gevolg van lagere baten van de verkoop van groene grond (NNN) wordt minder in de reserve Ontwikkelopgave natuur gestort. |
Onttrekking aan reserve
Financiële afwijking | Toelichting / onderbouwing op afwijking |
---|---|
Onttrekking aan reserve | |
€ 2,4 (v) | Als gevolg van hogere lasten voor de realisatie van het NatuurNetwerk Nederland wordt |
€ 1,2 (n) | Als gevolg van lagere lasten voor de realisatie van het NatuurNetwerk Nederland wordt |
€ 0,8 (n) | Als gevolg van lagere lasten voor de realisatie van het IODS wordt € 0,8 mln minder onttrokken aan de reserve IODS. |
€ 0,2 (n) | Als gevolg van lagere lasten op diverse onderdelen die gedekt worden uit de reserve Groene Ambities is de onttrekking van de reserve € 0,2 mln lager. |
€ 0,2 (v) | Als gevolg van hogere lasten op de Sanering van de Rhoonse stort als onderdeel van het Project Mainport Rotterdam die gedekt worden uit de reserve Meerjarenplan Bodemsanering is de onttrekking van de reserve € 0,2 mln hoger. |
€ 0,1 (n) | Als gevolg van een lagere realisatie op diverse onderdelen wordt op diverse reserves minder onttrokken. |
Instrumentarium
Overzicht reserves
Omschrijving programmareserve en deelreserve | Primaire begroting | Bijstellingen (VJN/NJN) | Bijgestelde begroting | Realisatie | Verschil begroot vs realisatie |
---|---|---|---|---|---|
PR 1 Groene ambities | 0 | 3.372 | 3.372 | 3.372 | 0 |
PR 1 Beheerplannen Natura 2000 en PAS | 0 | 796 | 796 | 796 | 0 |
PR 1 Reserve UPG 40 | 0 | 397 | 397 | 397 | 0 |
PR 1 Reserve Ontwikkelopgave natuur | 11.278 | 0 | 11.278 | 6.828 | 4.450 |
PR 1 NatuurNetwerk Nederland | 94.667 | 0 | 94.667 | 94.667 | 0 |
PR 1 IODS | 0 | 705 | 705 | 705 | 0 |
Totaal toevoeging aan reserve | 105.945 | 5.270 | 111.214 | 106.765 | 4.450 |
PR 1 Groene ambities | 36.823 | 6.354 | 43.177 | 42.981 | 197 |
PR 3 MJP Bodem, ondergrond en grondwater | 1.225 | 455 | 1.680 | 1.888 | -208 |
PR 1 Beheerplannen Natura 2000 en PAS | 500 | -500 | 0 | 0 | 0 |
PR 1 Decentralisatieakkoord natuur | 64.077 | 1.566 | 65.643 | 65.643 | 0 |
PR 1 Natuurcompensatie | 36 | 1.000 | 1.036 | 1.055 | -19 |
PR 1 Reserve UPG 40 | 0 | 675 | 675 | 655 | 20 |
PR 1 Reserve Ontwikkelopgave natuur | 20.684 | -6.816 | 13.868 | 16.296 | -2.428 |
PR 1 NatuurNetwerk Nederland | 7.505 | -3.457 | 4.048 | 2.846 | 1.202 |
PR 2 1%-regeling Kunst | 13 | -13 | 0 | 0 | 0 |
PR 3 Res Project duurz ontw. Zuidplaspold | 184 | -24 | 160 | 89 | 71 |
PR 1 IODS | 3.823 | -2.608 | 1.215 | 393 | 823 |
Totaal onttrekking aan reserve | 134.870 | -3.368 | 131.502 | 131.845 | -343 |
Saldo reserves | -28.926 | 8.638 | -20.288 | -25.080 | 4.792 |
Bijdrage Verbonden partijen
Niet van toepassing.