De provincie streeft naar robuuste gemeenten, gemeenschappelijke regelingen en waterschappen en een slagvaardige provincie. Sterke gemeenten en waterschappen vormen een sterke provincie.

In 2019 zijn er in Zuid-Holland 52 gemeenten; met en voor hen hebben wij gewerkt aan de volgende zaken:

• Samen met de nieuwe gemeenten Hoeksche Waard, Molenlanden en Noordwijk is gekeken naar wat zij nodig hebben om hun gemeente tot een succes te maken. Dit heeft in Noordwijk bijvoorbeeld geleid tot een bestuurlijk gesprek en meerdere ambtelijke gesprekken over de democratie waarin de burger een beleidsbepalende invloed heeft op het bestuur en het beleid van de gemeente voor haar kernen.
• In de Hoeksche Waard is een bijeenkomst georganiseerd voor nieuwe raadsleden en burgerleden om informatie te delen over de vraag `wat doet de provincie` en kennis te maken met de gemeenschappelijke regelingen in deze regio.
• Samen met de gemeenten Molenlanden, Gorinchem en de Drechtsteden hebben wij onderzoek gedaan naar de netwerken in deze regio en de mogelijkheden om hier de economie en onderwijs-arbeidsmarkt te versterken. Dit heeft geleid tot een mede door ons ingediende aanvraag voor een regiodeal bij de rijksoverheid.
• De gemeenten Hellevoetsluis, Brielle en Westvoorne hebben wij ondersteund en geadviseerd op het vlak van bestuurlijke samenwerking, herindeling en participatie.

Een goede relatie met besturen van gemeenten en waterschappen is belangrijk om resultaten te bereiken.

• Zo is er nu een goede werkbare relatie met de metropoolregio Den Haag Rotterdam.
• In 2019 hebben wij een leergang Zuid-Holland van zes modules georganiseerd, die is bijgewoond door topambtenaren en bestuurders en veelbelovende jonge ambtenaren van gemeenten, waterschappen en provincie.
• Samen met de Vereniging van Zuid-Hollandse Gemeenten en de Vereniging van Kleine Kernen hebben wij enkele (netwerk)bijeenkomsten georganiseerd.

Participatie en kwaliteit van de lokale democratie was (en is) een belangrijk speerpunt. In overleg met het programma Democratie in Aktie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties werken we mee aan ondersteunende activiteiten voor gemeenten.

Verantwoording effectindicatoren

Er hebben zich geen afwijkingen voorgedaan.

In de regio-update van 20 december 2019 is ingegaan op de bestuurlijke ontwikkelingen in de diverse regio’s. Met name wordt genoemd de tussentijdse evaluatie van de ambtelijke samenwerking van de gemeenten Hillegom, Lisse en Teylingen en het onderzoek in Voorschoten naar de consequenties voor deze gemeente als de gemeentelijke taken in het sociale domein worden georganiseerd in de Leidse regio.

Intergemeentelijke samenwerking
In 2019 is via de subsidieregeling intergemeentelijke samenwerking subsidie verleend aan:

• Project omgevingsanalyse Teylingen
• Project samenwerking met gemeenten Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk (BAR)
• Project van monitor naar omgevingsanalyse Gouda
• Project verkenning samenwerking Voorschoten en Leidse regio

Totaal bedrag € 0,2 mln.

Rijkstaken CdK

De CdK heeft ook in 2019 ondersteuning en advies ontvangen bij de uitvoering van zijn rijkstaken. Dit betreft met name de benoeming van waarnemend burgemeesters, de selectie van nieuwe kroonbenoemde burgemeesters, herbenoemingen van burgemeesters en klankbordgesprekken met hen voeren. Daarnaast is de CdK ondersteund bij de beantwoording van de aan hem gerichte burgerbrieven, advisering en bemiddeling bij verstoorde bestuurlijke verhoudingen en de beoordeling van aanvragen voor Koninklijke onderscheidingen en erepenningen en predicaten (waaronder bestendigingen hiervan). In totaal 46 stuks. De CdK was in 2019 frequent aanwezig bij de bezoeken van leden van het Koninklijk Huis.

In het kader van zijn rijkstaken op het gebied van veiligheid heeft de CdK een werkbezoek afgelegd aan de veiligheidsregio’s Haaglanden en Zuid-Holland Zuid. De CdK heeft ook onderwerpen benoemd voor de evaluatie van de Wet veiligheidsregio’s waarmee in 2019 is gestart.
Begonnen is met de evaluatie en actualisering van het Plan Crisisorganisatie Zuid-Holland 2016-2020. De leden van het vorige en het huidige college zijn aan de hand van onder meer twee dilemma-sessies meegenomen in hun rol tijdens een crisissituatie.

Naar aanleiding van de eerste rapportage van de commissie Remkes over de Stikstofproblematiek heeft het Rijk de commissarissen als rijksheren verzocht om een aanjagende en verbindende rol te spelen in de gebiedsgerichte aanpak in hun provincie. De CdK is daarvoor aangesloten bij overleg met het Rijk in de Landelijke Regietafel Stikstof. In Zuid-Holland heeft hij zitting aan de overlegtafel met de vertegenwoordigers van verschillende sectoren onder voorzitterschap van de coördinerend gedeputeerde Stikstof.

Door de groei van het aantal asielaanvragen en de stagnatie van de doorstroom in het asielproces is er op korte en langere termijn behoefte aan extra opvanglocaties in Nederland. Eind 2019 is de CdK verzocht om vanuit zijn rol als rijksorgaan de Provinciale Regietafel te revitaliseren, voor de realisatie van opvanglocaties voor asielzoekers. Het proces daartoe is in gang gezet. Onder voorzitterschap van de CdK zal de Provinciale Regietafel vanaf januari 2020 weer actief zijn.

Een belangrijk aspect van het ambt van CdK is ook om periodiek functionarissen bij elkaar te brengen die een rol hebben bij een (dreigende) crisis of ramp. Het is om die reden dat de CdK jaarlijks met de voorzitters en de directeuren van de in Zuid-Holland gelegen veiligheidsregio’s en de in de provincie werkzame dijkgraven en rijksheren van gedachten wisselt over een actueel veiligheidsthema. In 2019 is gesproken over de vraag of wij voldoende voorbereid zijn op de gevolgen van digitale ontwrichting, aan de hand van een rapport over dit thema van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. De conclusie is dat dit nog niet het geval is. Het belang is dan ook onderstreept om de voorbereiding van de gevolgen van digitale ontwrichting te voorkomen en/of te beheersen, onderdeel te laten zijn van het veiligheidsbeleid van de eigen organisatie. De CdK vraagt hiervoor aandacht in de jaargesprekken die hij periodiek met burgemeesters voert.

De CdK is voorzitter van de (interprovinciaal samengestelde) Stuurgroep Crisisbeheersing Overstroming Randstad (SCOR). Het samenwerkingsverband ontleent nog immer zijn bestaansrecht aan de noodzaak van goede samenwerking en afstemming tussen de crisispartners op het thema van een (dreigende) overstroming. De stuurgroep trekt hierin samen op met de landelijk functionerende Stuurgroep Management Watercrises en Overstromingen (SMWO). Dit heeft in april 2019 geresulteerd in het symposium ‘Als de Randstad overstroomt, bestuurders aan het roer!’.

De CdK is voorzitter van de nationale Stichting Carnegie Heldenfonds en het Platform Heldenwaardering. Het Carnegie Heldenfonds heeft ook in 2019 aanvragen beoordeeld en onderscheidingen toegekend aan mensen die, veelal met gevaar voor eigen leven, iemands leven hebben gered of dat geprobeerd hebben te doen. Vanuit het Platform Heldenwaardering, een initiatief van het Carnegie Heldenfonds, is in december 2019 de vierde Nationale Heldendag gehouden met als motto ‘Nederland omarmt zijn helden’.

Bevrijdingsfestival
In 2020 is het 75 jaar geleden dat Nederland bevrijd is. In dit jubileumjaar is Zuid-Holland gastprovincie. Veel van de activiteiten voor 75 jaar vrijheid zijn al in 2019 uitgevoerd. Zo is aan 25 verschillende instellingen uit Zuid-Holland die activiteiten organiseren gebaseerd op vrijheid, een bedrag van € 0,6 mln aan subsidies verstrekt. Daarnaast hebben we de ‘vrijheidsexpress’ ondersteund. Ook hebben we actief deelgenomen aan het landelijke project `WO II in 100 foto’s`. Dit heeft in december 2019 geresulteerd in een provinciale selectie van 50 foto’s voor  een pop-up tentoonstelling die in de vrijheidsmaand zal gaan reizen door de provincie. In het kader van het 75 jaar bestaan van de VN is er opdracht gegeven aan het `Humanity House` om 3 verhalen te schrijven over de VN, gerelateerd aan de provincie Zuid-Holland.

Prinsjesfestival
In 2019 was de provincie Zuid-Holland strategisch partner van het Prinsjesfestival, een jaarlijks terugkerend festival ter ere van de democratie, georganiseerd door de Stichting Prinsjesfestival. Elk jaar wordt een provincie gevraagd strategisch partner te zijn. Door te kiezen voor deelname aan het Prinsjesfestival wilde de provincie haar zichtbaarheid in Den Haag vergroten. Juist omdat we in Den Haag gevestigd zijn en nooit apart de schijnwerpers op ons richten. Onder de noemer Van A tot Zuid-Holland organiseerden we verschillende activiteiten voor beleidsmakers, politici en burgers.
In samenwerking met kennisinstellingen, overheden en bedrijfsleven hebben we symposia georganiseerd over Human Capital, Energie, missiegedreven innovatie, Ruimtevaart en Big Data. Gedeputeerden hebben les gegeven over democratie op basisscholen in Zuid-Holland. En er hebben diverse netwerkbijeenkomsten plaatsgevonden, zoals een diner met Zuid-Hollandse producten voor onder andere leden van de Eerste en Tweede Kamer en het Prinsjescabaret voor burgemeesters uit Zuid-Holland. De zaterdag tijdens het festival is traditiegetrouw de publieksdag met veel activiteiten op en rond het Plein in Den Haag. De provincie Zuid-Holland was aanwezig met verschillende activiteiten zoals kinderactiviteiten georganiseerd door Probiblio en voorlichting over een van onze topsectoren, de tuinbouw, in de voor de gelegenheid opgebouwde kas op het Plein.
Deze activiteiten zijn zeer goed bezocht, enkele zelfs boven verwachting, waarmee we onze doelstelling om de zichtbaarheid van Zuid-Holland te vergroten hebben gehaald. Ook zijn we ruimschoots binnen het budget gebleven. Een van de redenen is dat partners uit de regio graag mee wilden doen en daar ook financieel aan bij hebben gedragen.

Europa
2019 was het jaar waarin een nieuw Europees Parlement werd gekozen en een nieuwe Europese Commissie onder leiding van Ursula von der Leyen werd geïnstalleerd. Gedeputeerde Baljeu is rapporteur van het Comité van de Regio’s. In die hoedanigheid heeft zij een advies geschreven over de plaatsgebonden dimensie van het Europese industriebeleid, een onderwerp dat ook onder de nieuwe Europese Commissie hoge prioriteit houdt. 2019 was ook het jaar van de dreiging van een `no-deal Brexit`. PS zijn geïnformeerd over de mogelijke consequenties en de wijze waarop de provincie zich heeft voorbereid. Met de verduurzaming van mobiliteit langs de Europese corridors zijn verdere stappen gezet, onder andere door een project gericht op parkeervoorzieningen voor vrachtwagens. De relatie met Noordrijn Westfalen is verder versterkt. Uit de jaarlijkse EU subsidiemonitor blijkt dat we volop gebruik maken van Europese fondsen om regionale ambities te realiseren. Stappen zijn gezet in de voorbereiding van de programma’s voor de Europese fondsen vanaf 2021 waarin de provincie een sturende rol heeft: EFRO Kansen voor West, Plattelandsontwikkeling Programma (POP) en Interreg. Actualisering van de Slimme Specialisatie Strategie (RIS3) is daarbij een belangrijk onderwerp. Dankzij RIS3 versterken we met innovaties onze economie en leveren we een bijdrage aan maatschappelijke opgaven.

Provinciale Staten
Provinciale Staten willen als hoogste bestuursorgaan in Zuid-Holland laagdrempelig en transparant de controlerende, volksvertegenwoordigende en kaderstellende rol uitvoeren. Zij agenderen zelf belangrijke provinciale thema’s en sturen het college van Gedeputeerde Staten op hoofdlijnen aan bij de ontwikkeling van nieuw beleid. Provinciale Staten controleren het door Gedeputeerde Staten gevoerde beleid. 2019 was een verkiezingsjaar, op 20 maart vonden de verkiezingen plaats. Twee nieuwe partijen traden toe tot Provinciale Staten, Forum voor Democratie met 11 zetels en DENK met één zetel. De opkomst was met 54,49% aanzienlijk hoger dan de opkomst in 2015 (45,76%). Aan het eind van 2019 bestonden Provinciale Staten uit 12 fracties en één groep. Op 27 mei 2019 vonden in alle Provinciale Staten de verkiezingen plaats van de leden van de Eerste Kamer.
In de maanden na de verkiezingen konden de nieuwe Provinciale Staten kennis maken met actuele thema’s die spelen in de provincie Zuid-Holland door deelname aan een uitgebreid introductieprogramma. Er waren introducties georganiseerd op het gebied van innovatie en economie, woningbouw en verstedelijking, klimaat, energie en kust en mobiliteit. Als aftrap voor het inhoudelijke introductieprogramma was er een tweedaagse bijeenkomst in Noordwijk die vooral in het teken stond van kennismaken en ontmoeting.
De Statengriffie ondersteunde Provinciale Staten in inhoudelijke, procedurele en facilitaire zin. Verder hebben de Statenfracties eigen ondersteuning in de vorm van fractiemedewerkers. Provinciale Staten maakten bij de uitoefening van de controlerende taak gebruik van de rapporten van de Randstedelijke Rekenkamer. In 2019 publiceerde de Rekenkamer voor de provincie Zuid-Holland één onderzoek over de regierol van de provincie op het gebied van wonen.

IPO
De samenwerking met het Interprovinciaal Overleg (IPO) loopt door. Het IPO behartigt de gezamenlijke belangen van de provincies in ‘Den Haag’ en ‘Brussel’. In 2019 is er onder meer gewerkt aan de aanpak van de stikstofproblematiek en de ondertekening en uitwerking van het Klimaatakkoord. Er is het afgelopen jaar een nieuw bestuur aangetreden, waarin gedeputeerde Vermeulen optreedt als vicevoorzitter van het IPO. Het nieuwe IPO-bestuur werkt in kopgroepen aan digitalisering, het bestuursakkoord NOVI, de Omgevingswet en het Interbestuurlijk Programma (IbP). Ook is er een nieuwe bestuurlijke adviescommissie (BAC) ingesteld. De BAC Kwaliteit Openbaar Bestuur richt zich op versteviging van de rol en positie van de (gezamenlijke) provincies bij wets- en beleidsvoorstellen en de bestuurlijke inrichting van Nederland.  

Transparante overheid
In 2019 zijn diverse projecten gerealiseerd die bijdragen aan de doelen van een transparante overheid. Voorbeelden daarvan zijn `Smartshipping` (dat de scheepvaart veiliger, slimmer en duurzamer maakt) en projecten op het gebied van `Smart mobility`. Daarnaast stond 2019 in het teken van de overdracht van het programma Transparante en Open Provincie. Enerzijds is dit overgedragen aan de reguliere lijnorganisatie, anderzijds aan het nieuwe traject Digitaal Zuid-Holland dat, op basis van het nieuwe coalitieakkoord, verder vorm geeft aan de digitale transformatie.

Wet openbaar bestuur (Wob)/Bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Bibob)
In 2019 zijn 90 Wobverzoeken ingediend, waaronder een aantal complexe en/of politiek-bestuurlijk gevoelige zaken, onder meer het verzoek over Shell documenten. Zie voor dit verzoek de beantwoording van de statenvragen 3544 en 3576. Er zijn acht bezwaarschriften ingediend, waarvan één met een voorlopige voorziening bij de Rechtbank. Vier bezwaarschriften zijn ingetrokken en er is éénmaal beroep ingesteld bij de Rechtbank.
In 2019 is het team kwalitatief en kwantitatief versterkt met capaciteit voor uitvoering van de taken en bevoegdheden in het kader van de Bibob. Er is gestart met een aantal Bibob-onderzoeken, standaardisatie van onze Bibob-aanpak en integratie van Bibob binnen de werkprocessen van de provincie (waaronder Subsidieverlening en Verwerven & Aannemen). Daarnaast wordt het bewustzijn bij opdrachtgevers en collega’s steeds meer vergroot. Deze ontwikkelingen maken Bibob een steeds sterker instrument om in te zetten voor een weerbare organisatie en tegen (potentiële) ondermijnende activiteiten.

Archiefwet
Op grond van de bepalingen uit de Archiefwet en de provinciale archiefverordening voert de provinciearchivaris tweejaarlijks een inspectie uit naar de staat van het informatie- en archiefbeheer bij de provinciale organen. De in 2018 verrichte inspectie wees uit dat het archief- en informatiebeheer van de provincie in vergelijking met de uitkomsten van de inspectie van 2016 sterk waren verbeterd . De geconstateerde verbeterpunten zijn in 2019 ter hand genomen.

In het kader van de samenwerking met het Nationaal Archief is in 2019 ruim 520 meter aan archieven overgedragen. Een verkenning van de aansluiting op het e-depot voor digitale archieven van het Rijk is uitgesteld vanwege de wijziging van de Archiefwet. De provincie onderzoekt de mogelijkheden voor aansluiting op andere e-depots of die van een eigen e-depot.

Overzicht reserves

Bijdrage Verbonden partijen

Door samenwerking als onderdeel van Interprovinciaal Overleg (IPO), de vier Randstadprovincies (Regio Randstad in Brussel, P4) en het Huis van de Nederlandse Provincies in Brussel gaat Zuid-Holland strategische allianties aan om onder meer relevante wet- en regelgeving te beïnvloeden.
Het IPO-Bureau is in 2017 gestart met de doorontwikkeling van de organisatie en een verbeterslag in de IPO-samenwerking.