Dit doel beoogt het volgende te bereiken:

• De innovatiekracht van het kennisintensieve mkb vergroten
• Het organiserend vermogen van het kennisintensieve mkb vergroten
• Het organiserend vermogen in de greenports en in het Haven Industrie Complex (HIC) vergroten
• Duurzame transitie van de greenports en het Haven Industrie Complex (HIC)

Binnen dit doel is, als onderdeel van de extra investeringen voor een slimmer, schoner en sterker Zuid-Holland, gewerkt aan:

• Impuls 4: Bi jdrage aan een Zuid-Hollandse transitiecampus - echt groene groei
• Impuls 5: R eservering voor de uitvoering van `Investeren in vernieuwing`
• Impuls 6: B ijdrage aan de modernisering van het glastuinbouwcluster in het Westland
• Impuls 7: E xtra bijdrage voor cofinanciering van de innovatiestimulering mkb

De provincie versterkt de regionale economie. Wij faciliteren groei die duurzaam en innovatief is. Wij dragen bij aan het creëren van nieuwe kennisintensieve sectoren en aan extra werkgelegenheid door ondernemerschap beter te koppelen aan het transitieproces naar een duurzame en digitale economie. Verder zet de provincie zich in voor het behoud van de sterke positie die de greenports in de wereld hebben. Daarnaast wil de provincie het moderniseringsproces van het Haven Industrie Complex (HIC) faciliteren. Het Rotterdamse havengebied verandert van een klassieke haveneconomie naar een kennisintensief logistiek en industriecomplex gebaseerd op (informatie)technologie, hernieuwbare grondstoffen en innovatieve diensten.

De lage ligging, de grote bevolkingsdichtheid en de energie-intensieve industrie (chemie, greenports en logistiek) maken Zuid-Holland extra kwetsbaar voor de toenemende schaarste aan grondstoffen, stijgende energieprijzen en klimaatverandering. Een transitie naar een water- en energie-efficiënte economie zorgt voor een toekomstbestendig Zuid-Holland.
De provincie stimuleert de samenwerking tussen overheden, kennisinstellingen en bedrijven, onder meer via de Economic Board Zuid-Holland (EBZ). Ook benut Zuid-Holland haar innovatiepotentieel steeds beter. Het aantal kennisintensieve mkb`ers dat er in slaagt om door te groeien, neemt toe. De geschetste rol van de provincie op economisch gebied zal ook de komende jaren nodig zijn.

Verantwoording effectindicatoren

Ondanks alle inspanning blijft de gekozen indicator nog achter, maar wel véél minder dan vorige jaren. De indicator geeft het verschil weer tussen het percentage bedrijven met toegenomen omzet en het percentage bedrijven met afgenomen omzet in de prioritaire clusters. Beschikbaar zijn cijfers van de sectoren landbouw, industrie, bouwnijverheid en vervoer en opslag waartoe de prioritaire clusters maritiem en deltatechnologie, transport & logistiek, greenports en bioscience behoren. Gemiddeld is het verschil voor deze sectoren over 2019 -0,3%. Dit betekent dat waar landelijk het saldo van het percentage bedrijven in de prioritaire clusters met meer omzet 13,9% hoger is dan het percentage bedrijven in de prioritaire clusters met minder omzet, dit verschil voor Zuid-Holland 13,6 % is. Kortom, het gaat met Zuid-Hollandse bedrijven in de prioritaire clusters bijna net zo goed als op landelijk niveau.

Waar het vooral voor bouwnijverheid in die zin een minder goed jaar was dan in de rest van Nederland (positief saldoverschil 20% tegenover 29,7% landelijk), was het verschil voor vervoer en opslag kleiner (4% tegen 5,6% landelijk). Voor industrie (11,1% tegen 6,4% landelijk) en landbouw (19,5% tegen 14,2% landelijk) was het jaar voor Zuid-Hollandse bedrijven in de sectoren waar de prioritaire clusters deel van uitmaken (helaas zijn er geen cijfers van de prioritaire clusters zelf) juist stukken beter dan nationaal. Voor industrie is het positieve saldo bijna twee keer zo groot, in landbouw ook een stuk beter. In vervoer en opslag zijn de marges altijd al klein, zeker voor bedrijven in deze regio met relatief hogere prijzen en grotere personeelstekorten.

Economische groei Zuid-Holland
Over het geheel genomen presteert de Zuid-Hollandse economie in 2019 net iets onder het gemiddelde (1,6% groei is de prognose voor Zuid-Holland tegen 1,7% landelijk.

Seinen lijken steeds meer op groen te staan. Zo bleek uit een ING-onderzoek naar innovatievermogen per provincie in oktober 2018 (een herhaling van een soortgelijk onderzoek in oktober 2015) al dat Zuid-Holland was gestegen van de 10e naar de 2e plek. Maar ook bleek uit de jaarlijkse Scale Up Dashboard van Erasmus Center for Entrepreneurship 2019 dat in 2018 Zuid-Holland na Noord-Holland de meeste snelgroeiende bedrijven kent. Dit is van belang omdat deze bedrijven in Zuid-Holland tussen 2015 en 2018 samen meer dan 45.000 banen hebben gecreëerd. Ook kent Zuid-Holland de meeste jonge snelle groeiers. Overigens is de gemiddelde leeftijd van snel-groeiende bedrijven in Zuid-Holland 16 jaar, dus meestal zijn het geen startups maar gevestigde bedrijven die een sterke groei doormaken.

MKB-innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT)-regeling
In 2019 is er samen met het ministerie van EZK € 14 mln geïnvesteerd in de MKB MIT-regeling. Door het succes van de MKB MIT-regeling en met het oog op de continuering na 2019 is, bij Kadernota 2019, in de jaren 2020 tot en met 2023 jaarlijks € 7,5 mln aan de lasten toegevoegd. De MIT-subsidieregeling is in 2019 op doeltreffendheid geëvalueerd. De hoofdaanbeveling is de inzet van het beleidsinstrument subsidies via de MIT-regeling te continueren met tenminste het huidige budget. De regeling is laagdrempelig en blijkt in een duidelijke behoefte te voorzien. Het hoofddoel van de MIT-regeling, meer innovaties in mkb in Zuid-Holland, wordt bereikt. Daarnaast is aangetoond dat meer dan 50% van de aanvragers hun innovatieproject niet doorzet zonder ondersteuning vanuit de MIT-regeling. Verder blijkt uit de evaluatie dat van mkb-ers die subsidie hebben ontvangen de gemiddelde omzet daarna stijgt met 38%. De gemiddelde R&D-uitgaven van de MIT-ontvangers stijgen met 55%. Eind 2019 heeft het ministerie van EZK bevestigd de cofinanciering met € 0,5 mln te verhogen. Daarmee kan de provincie in 2020 € 15 mln in de MIT-regeling investeren.

InnovationQuarter (IQ)

InnovationQuarter heeft drie kerntaken: Innoveren, Investeren en Internationaliseren. De activiteiten van InnovationQuarter hebben in 2019 geleid tot een extra geïnvesteerd privaat vermogen van circa € 490 mln en 2.764 aantal hoogwaardige arbeidsplaatsen. De doelstellingen uit het Jaarplan 2019 waren respectievelijk € 140 mln en 600 hoogwaardige arbeidsplaatsen.

IQ wil naast de economische impact ook duurzaam het verschil maken, een verschil dat structuurversterkend is en aansluit bij toekomstige uitdagingen van de regio. IQ wil bijdragen aan de oplossing van maatschappelijke vraagstukken voor onder meer voeding, gezondheid, energie en veiligheid. Binnen het team Innoveren wordt dan ook specifiek aandacht besteed aan consortiumvorming en aan innovatieprojecten op deze gebieden. Ook de andere teams binnen IQ willen een zo groot mogelijke bijdrage leveren aan maatschappelijke vraagstukken. Zo richt het fonds ENERGIIQ, dat IQ beheert voor de provincie, zich specifiek op innovaties die de energietransitie versnellen.

In 2019 is het Zuid-Hollands Investeringsplatform opgericht onder IQ. Het platform bestaat uit een kernteam van IQ en casemanagers bij de provincie, de gemeente Rotterdam en de gemeente Den Haag. Dit platform ondersteunt projecteigenaren bij de ontwikkeling van financiële business cases van kansrijke transitieprojecten en ondersteunt de markt tussen projecteigenaren en aanbieders van financiering. Het platform werd opgericht naar aanleiding van het advies van de European Investment Bank (EIB). Het platform is ook het voorportaal voor Invest-NL.

Regeling Regionale Netwerken voor Innovatie Zuid-Holland (RNIZ)
De provincie zet middelen in voor de ontwikkeling van regionale netwerken waarin kennisinstellingen, bedrijfsleven en overheid zijn vertegenwoordigd (‘triple helix’). Met de subsidieregeling Regionale Netwerken voor Innovatie Zuid-Holland (RNIZ) wil de provincie het organiserend vermogen van innovatieve clusters en hun kruisbestuiving versterken. Het doel van de netwerkorganisaties is om samenwerking te stimuleren tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden voor innovatie binnen een specifieke sector of economische thema’s. De subsidieregeling RNIZ vervangt de oude subsidieregeling Regionale Netwerken Topsectoren (RNT).
De RNIZ beoogt het volgende te bereiken:

• De innovatiekracht van het kennisintensieve MKB vergroten.
• Het organiserend vermogen van het kennisintensieve MKB vergroten.
• Het organiserend vermogen in de greenports en in het Haven Industrie Complex (HIC) vergroten.
• De samenwerking tussen overheden, kennisinstellingen en bedrijven stimuleren.

In 2019 is voor € 2,5 mln subsidie verleend aan RNIZ-partners.

Campusregeling
In 2018 is de Subsidieregeling campussen Zuid-Holland vastgesteld. Via deze regeling draagt de provincie bij aan de versterking en doorontwikkeling van de campussen Leiden Bio Science Park, TU Delft Campus en Space Campus Noordwijk. In 2019 is de subsidieregeling voor het eerst opengesteld en zijn diverse projecten ondersteund. In totaal is € 1,5 mln aan subsidies beschikt voor projecten op het Leiden Bio Science Park, € 1,5 mln voor projecten op de TU Delft Campus en € 1 mln voor projecten op Space Campus Noordwijk.

Innovatieteam

Het innovatieteam van de provincie, dat eind 2017 is opgericht, is erop gericht de provinciale organisatie efficiënter en effectiever te maken door de inzet op innovatie. Daarvoor heeft het team de volgende drievoudige doelstelling:

• Innovatie integreren in processen en opgaven van de provincie.
• De provinciale organisatie zelf innoveren, waaronder de inkoopfunctie en het inkoop-areaal van de provincie. Het gaat vooral om innovatiegericht aanbesteden en ‘launching customership’.
• Slimmer communiceren over de innovaties die plaatsvinden binnen en met de provinciale organisatie.

Voorbeelden van activiteiten zijn het Startup in Residence-programma waarin startups met innovatieve business cases worden gekoppeld aan maatschappelijke vraagstukken van de provincie. In 2019 is na beoordeling van 160 aanmeldingen uiteindelijk samengewerkt met tien startups waarvan er zes een vervolgopdracht hebben gekregen. De totale opdrachtwaarde uit het programma 2018-2019 bedroeg circa € 0,6 mln. Een ander voorbeeld is het programma ‘Van pilot naar opschaling’ waarin succesvolle pilots in de reguliere beleidscyclus van de organisatie worden opgenomen. Daarnaast hebben wij opnieuw het Festival van de Toekomst georganiseerd, een innovatiefestival met circa 800 bezoekers waarbij innovatieve oplossingen van en voor de provincie Zuid-Holland centraal stonden.

Greenports
De provincie Zuid-Holland is een belangrijke netwerkpartner in de Zuid-Hollandse greenports. Samen met onze partners willen wij de gezamenlijke meerjarige doelstellingen op het gebied van onder meer modernisering, energietransitie, internationalisering en netwerksamenwerking behalen. In 2019 hebben wij hiervoor de volgende stappen gezet.

Het in 2018 ondertekende innovatiepact van Greenport West-Holland heeft geleid tot diverse innovatieprojecten, zoals learning communities, digital greenhouse, next generations en beroepsbeelden in transitie. In 2019 is de eerste fase opgeleverd van het beoogde fieldlab voor voedselverpakkingen. Voor veel projecten uit het innovatiepact duurde het langer dan verwacht om de gevraagde cofinanciering te beoordelen en te organiseren. Hierdoor valt de projectfinanciering grotendeels in 2020 in plaats van in 2019. Vrijgevallen middelen uit 2019 vloeien terug naar de algemene middelen van de provincie.

Voor de overname en het beheer van de Extractenbibliotheek, waar plantenextracten onderzocht worden voor nieuwe toepassingen, is in 2019 een overeenkomst met Universiteit Leiden gesloten.

Om netwerken te stimuleren heeft de provincie Zuid-Holland een faciliterende rol bij bijvoorbeeld het gebiedsproces Broekpolder (gemeente Westland), waar een groep ondernemers een gebiedsproces start voor een toekomstbestendige Broekpolder. De provincie heeft daarnaast de greenportsnetwerken versterkt door financieel bij te dragen aan de netwerkorganisaties van de Zuid-Hollandse greenports. De provincie heeft verder actief overheden in Europa benaderd om lid te worden van het ERIAFF-netwerk voor tuinbouwregio’s voor een Europese triple helix-samenwerking. De China-missie in 2019 heeft de relaties met Hebei, Beijing en Shanghai-Pudon bestendigd voor ontwikkeling van de tuinbouw in het kader van Feeding en Greening Megacities. Het bedrijfsleven heeft de missie positief geëvalueerd.

In het kader van het Energieakkoord uit 2017 zijn in 2019 stappen gezet voor: het WarmteSysteem Westland, de vorming van nieuwe warmtecoöperaties, de planvorming bij de WarmteSamenwerking Oostland (Lansingerland en Pijnacker-Nootdorp) en de ontwikkeling van nieuwe geothermiebronnen in de greenport.
Vervoer van versproducten over spoor heeft in 2019 een impuls gekregen; de realisatiemogelijkheden van de Holland Rail Terminal in Lansingerland zijn verkend. Ook wordt gesproken over inzet van verstreinen vanuit het Rail Service Centre in de Waalhaven van Rotterdam.
Voor de gebiedsverkenning Oostland is in 2019 het ontwerp-werkboek opgeleverd met een inventarisatie van kansen voor versterking van de ruimtelijk-economische structuur van het tuinbouwcluster in het gebied.
De uit het werkboek Westland voortvloeiende Gebiedsuitwerking Greenport 3.0 heeft geleid tot een korte termijn mobiliteitsaanpak om de positie van het Westland in het netwerk van greenports-mainports te versterken.

Circulair
In 2019 hebben Gedeputeerde Staten de strategie Circulair Zuid-Holland vastgesteld. Daarbij zijn diverse onderzoeken uitgevoerd: een verkenning van circulaire landbouw, een onderzoek naar de gevolgen van de transitie naar een circulaire economie op de werkgelegenheid in Zuid-Holland en een verkennende studie naar de sociale gevolgen van een circulair Zuid-Holland in 2050. Ook is verder gewerkt aan de opbouw van netwerken om de circulaire economie in Zuid-Holland te versnellen. Samen met partners zijn diverse initiatieven gestart (mede om te leren), zoals Zuid-Houtland (bouwen met hout) en een proef met plastic statiegeldbekers in Leiden tijdens het 3 oktober-feest om plastic verspilling en zwerfvuil tegen te gaan. Verschillende ondernemers hebben deelgenomen aan Circo-workshops van de provincie, en decentrale overheden hebben kennis opgedaan over circulaire economie tijdens een regiodag. Met de omgevingsdiensten is een verkenning uitgevoerd naar de ruimte voor circulaire economie in vergunningstrajecten en belemmerende wetgeving. Tot slot is gestart met een monitoringssystematiek, waarbij we intern onze reststromen monitoren en met andere overheden hebben verkend hoe we een nationale monitoring vormgeven.

ACCEZ (Accelerating Circular Economy Zuid-Holland)
ACCEZ is het kennisprogramma van de provincie Zuid-Holland voor circulaire vraagstukken. De partners die hierin samenwerken zijn VNO-NCW West, Universiteit Leiden, Erasmus Universiteit Rotterdam, Wageningen University and Research en Technische Universiteit Delft. ACCEZ versnelt ontwikkeling van circulaire economie in de provincie met concrete antwoorden op kennisintensieve vraagstukken. Dit gebeurt door denk-, beleids-, en ondernemerskracht te verbinden. In 2019 zijn de eerste resultaten zichtbaar geworden voor het project Binckhorst en het project Groene Hart Circulair. Rond beide projecten ontstaan nieuwe netwerken. Het programma heeft in 2019 een eigen centrale werkplek op de Binckhorst ingericht waar het met partijen samenwerkt aan circulaire gebiedsontwikkeling. De werkplek faciliteert universitair onderzoekers om samen te werken, en ACCEZ onderzoekt het effect van aanwezigheid in het gebied op de samenwerking met ondernemers. In 2019 heeft het project Groene Hart Circulair, met veehouders en andere ondernemers in het Groene Hart business cases ontwikkeld voor circulair ondernemen. Ook wordt ACCEZ steeds vaker gevonden als partner voor kennisintensieve samenwerking, bijvoorbeeld tussen de Zuid-Hollandse universiteiten, een aantal grote gemeenten en de provincie.​

Versterking Life Sciences & Health – regeneratieve geneeskunde
Sinds de Begroting 2018 is een jaarlijkse reservering van € 1,2 mln opgenomen voor de strategische versterking van de sector Life Sciences & Health. Binnen de sector is regeneratieve geneeskunde in Zuid-Holland een belangrijk speerpunt. In 2019 is een opdracht van € 0,3 mln verleend aan het Holland US Bridge Programma, dat als belangrijkste doel heeft om Life Sciences bedrijven uit Zuid-Holland toegang te verlenen tot de Amerikaanse kapitaal- en gezondheidszorgmarkt. Daarnaast is een subsidie van € 75.000 verleend aan de stichting RegMed XB. De stichting RegMed XB is een samenwerking gericht op versnelling van de ontwikkelingen op het gebied van regeneratieve geneeskunde. Op basis van amendement 582 ( ‘Extra GS Voorstellen Begroting 2018’; 08-11-2017) is een reservering opgenomen, voor een nader te concretiseren investeringsbeslissing op het gebied van regeneratieve geneeskunde, waarmee de Zuid-Hollandse koppositie op dit terrein wordt versterkt. De besluitvorming over deze investeringsbeslissing duurt echter langer dan verwacht. De overige middelen zijn in 2019 daarom in reserve gebleven. Gedeputeerde Staten zullen naar verwachting in 2020 een investeringsbeslissing aan Provinciale Staten voorleggen.

Versterking Space-cluster
In februari 2019 is € 7 mln voor een meerjarige boekjaarsubsidie aan NWO-I verleend voor herhuisvesting van het Nationaal Instituut voor Ruimteonderzoek (SRON) naar het Leiden Bio Science Park. het is de bedoeling dat SRON-Utrecht in 2021 van Utrecht naar Leiden kan verhuizen.

In het kader van de ontwikkeling van Space Campus Noordwijk (naar aanleiding van afspraken in de regiodeal ‘ESTEC en Space Campus Noordwijk’) is in samenwerking met de gemeente Noordwijk een campusorganisatie ingericht en de directeur geworven. Eind september is de boekjaarsubsidieaanvraag ontvangen van € 0,3 mln voor 2019/2020 en deze is begin 2020 verleend aan Stichting Space Campus Noordwijk.

Verder is er in oktober een openstelling gedaan van € 1 mln binnen de subsidieregeling Campussen voor projecten om de Space Campus Noordwijk te versterken. Er zijn twee subsidieaanvragen ingediend waarvan er intussen één gehonoreerd is. De tweede is in behandeling.

In november is een actie-agenda 2019-2022 gelanceerd voor samenwerking in de space-sector tussen de twee sterke Europese ruimtevaartregio’s Bremen en Zuid-Holland. De actie-agenda werd gelanceerd door SpaceNed, provincie Zuid-Holland, landsdeel Bremen en Aviaspace Bremen.

SMITZH (Smart Manufacturing Industriële Toepassingen in Zuid-Holland)
Het SMITZH-programma helpt Zuid-Hollandse maakbedrijven hun productieprocessen te verbeteren door hen te verbinden aan hightech toeleveranciers en Smart Manufacturing-fieldlabs. In fase 3 van het programma dat in het najaar 2019 is gestart, is specifiek aandacht voor opschaling en de thema’s: technologieontwikkeling, arbeidsmarkt en internationalisering. Ook zijn er nieuwe partners ingestapt. In 2019 is € 5,2 mln subsidie aan TNO en IQ toegekend voor fase 3 van het SMITZH programma. De gesubsidieerde activiteiten lopen door tot en met 2022.

Fieldlabs
Fieldlabs zijn praktijkomgevingen waarin bedrijven en kennisinstellingen doelgericht producten en technologieën ontwikkelen, testen en implementeren. De provincie ondersteunt fieldlabs met eigen en Europese middelen (EFRO). Het innovatieprogramma voor de maakindustrie ‘Smart Manufacturing Industriële Toepassingen in Zuid-Holland’ (SMITZH), ter grootte van € 5 mln is al gestart. Voor 2020 en 2021 is € 1,4 mln beschikbaar voor nieuwe fieldlab activiteiten en innovatieprogramma’s.

Voortgang intensiveringsmiddelen 2016-2019

• Impuls 4: Bi jdrage aan een Zuid-Hollandse transitiecampus - echt groene groei
  De uitvoering van deze impuls vindt plaats onder de noemer ACCEZ. Het project loopt nog door tot en met 2021.
• Impuls 5: R eservering voor de uitvoering van `Investeren in vernieuwing`
  De uitwerking van deze impuls heeft geleid tot twee subsidieregelingen: Campussen in Zuid-Holland en Fieldlabs. Voor de campusregeling zijn de middelen tot en met 2019 besteed en wordt verlenging voorgesteld in de coalitieperiode 2020-2023. Ook voor fieldlabs worden voor die periode middelen aangevraagd.
• Impuls 6: B ijdrage aan de modernisering van het glastuinbouwcluster in het Westland
  De subsidieverlening heeft plaatsgevonden. De uitvoering van de gesubsidieerde activiteiten loopt nog door tot en met 2021.
• Impuls 7: E xtra bijdrage voor cofinanciering van de innovatiestimulering mkb, dit onderwerp is al enige tijd afgerond.

Overzicht reserves

Bijdrage Verbonden partijen

InnovationQuarter (IQ)
InnovationQuarter (IQ) draagt bij aan de ambitie van GS om het innovatiepotentieel van Zuid-Holland beter te benutten. InnovationQuarter ontsluit het innovatieve vermogen van Zuid-Holland en versterkt op deze wijze de concurrentiekracht van de regio duurzaam. Dat doet InnovationQuarter door financiering van vernieuwende en snelgroeiende bedrijven mogelijk te maken (vanuit haar kerntaak Capital), samenwerking tussen ondernemers, kennisinstellingen en de overheid te bevorderen (vanuit haar kerntaak Business Development) en door innovatieve bedrijven en investeringen aan te trekken naar en te behouden in de regio, die:

• sectoren / clusters versterken;
• tot een toename in private R&D investeringen leiden en/of;
• tot een toename in werkgelegenheid leiden (vanuit haar kerntaak Foreign Investment).

De inhoudelijke focus van InnovationQuarter ligt bij de speerpunten Cleantech, Life Sciences & Health, Safety & Security, Horticulture en Smart Industry. De geografische focus ligt op de gehele provincie Zuid-Holland.

Vanquard Initiative
Het Vanquard Initiative (VI) is een politiek initiatief om de rol van de regio’s in het Europees innovatie- en industrieel beleid te versterken. De provincie Zuid-Holland is in 2014 lid geworden van het VI. Momenteel is het VI één van de meest toonaangevende Europese platformen om de regionale ‘slimme specialisatie strategie (S3)’ in Europa vorm te geven en uit te voeren. De inzet van de betrokken regio’s is erop gericht bottom-up marktgedreven innovatieve en industriële vernieuwing in Europese prioritaire gebieden aan te jagen met Europese interregionale triple helix samenwerking (people, planet, profit).

Het Nieuwe Westland CV (ONW)
De Ontwikkelingsmaatschappij Het Nieuwe Westland (ONW) is een publiek-private samenwerking tussen de gemeente Westland, het Hoogheemraadschap Delfland en BNG Gebiedsontwikkeling. De ONW is bedoeld als instrument om de ambities van het Integraal Ontwikkelingsprogramma Westland (IOPW) uit te voeren. De projectenportefeuille bestaat uit woningbouwlocaties.